இந்த ரூபம் விநாயகரின் மிகுந்த ஆன்மீக அர்த்தம் கொண்ட ஒரு அரிய வடிவமாகும். இது பொதுவாக “அம்பிகா லலித விநாயகர்” அல்லது “அம்பிகை மடியில் இருப்பது போல விநாயகர்” என்றழைக்கப்படுகிறது. இந்த வடிவம் பல விநாயகர் தேவாலயங்களில் மிகவும் அபூர்வமாக காணப்படும்.
மூல தத்துவம் :
அம்பிகை – சக்தியின் உருவம், பராசக்தி, உலகத்தைப் படைக்கும் சக்தியின் முதன்மை வடிவம்.
விநாயகர் – புத்தி, ஞானம், தடைகளை நீக்கும் சக்தி, கற்பக மரம் போல ஆசிகளை வழங்குபவர்.
இந்த இரண்டு தெய்வ வடிவங்களும் ஒரே சாயலில் இருப்பது மிகவும் ஆழ்ந்த தத்துவத்தை வெளிப்படுத்துகிறது.
விநாயகர் தாயான அம்பிகையின் மடியில் அமர்ந்திருப்பது:
• ஆன்மிகத்தில் விநாயகரின் மூல சக்தி சக்தியிலிருந்து வந்ததைக் குறிக்கும்.
• தாயின் மடியில் இருப்பது போல ஒரு பிள்ளை பெற்ற அன்பையும் பாதுகாப்பையும் வெளிக்கொணர்கிறது.
• இது விக்னேஷ்வரரின் குழந்தை வடிவத்தை குறிக்கும் (பால விக்னேஷ்வரர்).
பூஜை மற்றும் பக்தி பாவனை:
இந்த வடிவம் பெரும்பாலும்:
முருகனின் பாலைப்பாடல் போல, விநாயகரின் பால பாவனை (குழந்தைநிலை) முன் வைக்கிறது.
பக்தர்கள் தங்கள் வாழ்க்கையில் புதிதாக தொடங்க வேண்டிய செயல்களில் (புதுவீடு, கல்வி, திருமணம்) இவரை வழிபடுவர்.
சக்தியும் ஞானமும் சேரும் இவ்வர்ணனை, மனதை அமைதியாக்கும், தெய்வீக சக்திகளை ஒரே நேரத்தில் தரும் என நம்பப்படுகிறது.
சிற்பக் கலை மற்றும் ஆலயங்களில்:
சில ஆலயங்களில் விநாயகர் அமர்ந்திருக்கும் போது அவர் அம்பிகையின் மடியில் குழந்தை போல் இருப்பார்.
அம்பிகை ஒருசிலசமயம் பார்வதி வடிவிலும், ஒருசில சமயம் லலிதா திரிபுரசுந்தரி வடிவிலும் காணப்படுவார்.
தத்துவ விளக்கம்:
விநாயகர் தான் ஞானத்தின் தெய்வம், ஆனால் ஞானத்திற்கே மூல சக்தி அம்பிகை என்பதைக் குறிப்பிடும்.
இது பக்தனுக்குச் சொல்லும்:
"ஞானம் பெற, சக்தியைத் தேடு. சக்தி தரும் தாயின் அருளால் ஞானம் தோன்றும்."
தொடர்புடைய தெய்வ பூராணங்கள்:
ஸ்கந்த புராணம், லலிதா ஸஹஸ்ரநாமம் போன்ற நூல்களில் இதனை அடையாளமாகக் காணலாம்.
லலிதா சாகஸ்ரநாமத்தில், விநாயகர் மூலமாக ஸ்ரீவித்யா வழிபாட்டிலும் முக்கிய பங்கு வகிக்கிறார்.
அம்பிகையை மடியில் வைத்து இருப்பது போல உள்ள விநாயகர் வடிவம், தாயும் பிள்ளையும் சேர்ந்துள்ள பரிபூரண பாசத்தையும், ஞானமும் சக்தியுடன் இணைந்திருக்கும் தெய்வீகத் தன்மையையும் எடுத்துரைக்கும். இது ஒரு ஆன்மீக உச்சத்தை எடுத்துரைக்கும் மிகுந்த அர்த்தமுள்ள, இதமுள்ள உருவாகும்.